Steeds meer Amerikaanse bedrijven, met waarderingen van miljarden of zelfs biljoenen, introduceren geen baanbrekende oplossingen meer in Europa. Sommigen die hun diensten hier wel aanbieden, kondigen zelfs aan dat ze zich mogelijk uit de markt zullen terugtrekken. Zo heeft ook de CEO van OpenAI (het bedrijf achter ChatGPT) dergelijke opmerkingen gemaakt. De grote techbedrijven zijn Europa zat. Ze worden belemmerd door onze regelgeving en de toenemende bureaucratie.
Kunstmatige intelligentie zal de manier waarop we leven, werken en spelen ingrijpend veranderen. Dit gebeurt nu al. Tegelijkertijd wordt steeds duidelijker dat deze veranderingen in Europa en de Verenigde Staten zich in een duidelijk verschillend tempo voltrekken.
Neem bijvoorbeeld de nieuwe iPhone 16-serie. Deze smartphones bevatten veel AI-functies die in Europa nog niet beschikbaar zijn. Apple introduceerde ook de AirPods Pro 2 met ingebouwde gehoortest en gehoorapparaatfunctionaliteit. Maar deze functies zijn hier niet beschikbaar omdat ze “wachten op de goedkeuring van de gezondheidsautoriteiten.”
Meta, het bedrijf achter Facebook en Instagram, biedt kunstmatige intelligentie aan bedrijven om hun eigen AI-gedreven producten te ontwikkelen. Maar in Europa zullen we hier geen gebruik van kunnen maken. Ons continent wordt simpelweg overgeslagen en mogelijk zal dit zo blijven.
Europa begint steeds meer op China te lijken
Het is een algemeen idee geworden dat China een heel andere benadering van technologie heeft, met beperkte toegang tot bepaalde diensten en producten. China ontwikkelt zijn eigen technologieën en bouwt een internetecosysteem dat duidelijk anders is dan wat wij in het Westen kennen.
Europa is tot nu toe sterk afhankelijk geweest van Amerikaanse technologie. Maar dat begint te veranderen. Deze verschuiving begon rond 2018 met de invoering van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).
Nu staan er nog drie andere belangrijke wetgevingsvoorstellen voor de deur.
De Digital Markets Act behandelt gedrag dat de Europese Unie als oneerlijk en concurrentieverstorend beschouwt, zoals techplatforms die hun eigen diensten bevoordelen of persoonlijke gegevens van verschillende diensten combineren.
De Digital Services Act omvat regels die grote techplatforms, zoals Meta, moeten volgen om zich beter te beschermen tegen illegale en schadelijke inhoud, vooral op sociale media.
De AI-wet verbiedt of beperkt het gebruik van kunstmatige intelligentie in situaties die als ‘hoog risico’ worden beschouwd, bijvoorbeeld bij het verwerken van persoonsgegevens. Deze wet dwingt bedrijven ook om meer transparantie te bieden bij het trainen van AI-modellen.
Hoewel de intenties van de Europese wetgevers legitiem lijken, dwingt Europa technologiebedrijven tot kostbare aanpassingen, aanpassingen die Amerikaanse bedrijven niet hoeven door te voeren.
Soms zijn deze regels zo streng dat techgiganten ze simpelweg niet willen naleven. Apple zal bijvoorbeeld de introductie van Apple Intelligence in Europa uitstellen omdat het bedrijf van mening is dat de Digital Services Act te strenge eisen stelt en veiligheidscompromissen afdwingt die Apple onacceptabel vindt.
Meta wil zijn AI-ontwikkelingen, onder leiding van Mark Zuckerberg, op open-sourcebasis voortzetten. Het bedrijf heeft het Llama-model open source gemaakt, zodat ontwikkelaars het kunnen downloaden en gebruiken. Tegelijkertijd wilde Meta openbare gegevens van Facebook- en Instagram-gebruikers in Europa gebruiken (zoals ze dat in de VS doen) om hun algoritmen te verbeteren. Dit plan riep echter privacyzorgen op. Europese toezichthouders reageerden met meer dan 270 vragen over hoe Meta’s plannen zouden voldoen aan de strikte privacyregels van de EU.
Zelfs voor een bedrijf met een marktkapitalisatie van 1,4 biljoen dollar en een leger aan advocaten was de reactie uit Europa te veel. In plaats van te proberen deze vragen te beantwoorden, besloot Meta de plannen voor AI in Europa op te geven en de innovaties niet te introduceren.
Bureaucratie remt innovatie
Vorig jaar waarschuwde Sam Altman, CEO van OpenAI, dat als het “regelgevende klimaat” niet verbeterde, OpenAI overwoog ChatGPT uit Europa terug te trekken. Uiteindelijk heeft het bedrijf deze plannen laten varen, en kunnen we voorlopig nog steeds gebruikmaken van dit Amerikaanse generatieve AI-instrument.
Google is ondertussen bezig met de modernisering van zijn kernproduct: de zoekmachine. De nieuwe AI-gebaseerde functies, eerst bekend als Search Generative Experience (SGE) en later AI Overviews, genereren in de Verenigde Staten steeds vaker antwoorden op een manier die lijkt op hoe startups als Perplexity werken. Sinds mei van dit jaar zijn er nieuwe functies beschikbaar, en Google is begonnen met het introduceren van verschillende verdienmodellen, waaronder advertenties die zijn aangepast aan de AI-engine.
Niet alleen kunnen internetgebruikers rekenen op een andere zoekervaring, maar ook bedrijven kunnen – volgens Google – hun klanten beter bereiken en hun advertentiekosten optimaliseren. In Europa werkt AI Overviews echter nog niet.
Ook LinkedIn, een krachtig sociaal netwerk dat onder andere helpt bij het vinden van een baan, maakt gebruik van AI-functies. Deze functies ondersteunen bijvoorbeeld het maken van cv’s, het verbinden van recruiters met kandidaten en verbeteren het proces van werkzoekenden. Maar wederom: deze AI-ondersteunde functies zijn beschikbaar in de VS, niet in de EU.
De lijst met voorbeelden kan nog lang doorgaan, maar de trend is duidelijk: Amerikaanse bedrijven implementeren steeds minder vaak de nieuwste oplossingen in de EU en geven daarmee uiting aan hun onvrede over de Europese regelgeving en bureaucratie. Hebben ze gelijk? Of moeten we de Europese functionarissen juist prijzen voor hun inspanningen om de dominantie van Silicon Valley in te perken?
Geen reden tot paniek
De kunstmatige intelligentie van de iPhone 16 is misschien niet baanbrekend, maar het is zeker een argument om de nieuwste smartphone te kopen (of niet). LinkedIn met AI-functies is een waardevoller platform geworden, waardoor veel gebruikers bereid zijn een premium-abonnement te nemen. Google’s zoekmachine met AI Overviews biedt bedrijven die online actief zijn een concurrentievoordeel. Bedrijven die wereldwijd opereren, kunnen hun strategie optimaliseren en beter voorbereid zijn als AI Overviews uiteindelijk Europa bereikt.
Hoewel deze AI-oplossingen duidelijke voordelen bieden, zijn ze op dit moment nog niet revolutionair genoeg om Europese burgers te dwingen de regelgeving te versoepelen en toegang te eisen tot geavanceerdere AI-technologieën. Sam Lessin, die van 2010 tot 2014 bij Facebook werkte, verklaarde recentelijk: “Europa zal waarschijnlijk nooit meer hetzelfde internet hebben als de Verenigde Staten.”
Investeringen als maatstaf voor innovatie
Een van de belangrijkste indicatoren van innovatiepotentieel op het gebied van AI zijn de investeringen. Tussen 2018 en 2023 hebben Europese AI-bedrijven ongeveer 32,5 miljard euro opgehaald, terwijl Amerikaanse bedrijven in dezelfde periode meer dan 120 miljard euro aan investeringen aantrokken. De Europese regelgeving kan privé-investeringen beperken en daarmee innovatie belemmeren.
De Verenigde Staten hebben niet alleen toegang tot meer kapitaal, maar ook tot een dynamischer ecosysteem voor technologische adoptie. Ze hebben met succes veel AI-gebaseerde diensten en producten gelanceerd, dankzij een regelgeving die innovatie boven voorzorgsmaatregelen stelt. In Europa bestaat echter de vrees dat overregulering en bureaucratie innovators kunnen ontmoedigen, waardoor zij vaker naar regio’s verhuizen met gunstigere omstandigheden voor technologieontwikkeling.
Het blijft een uitdaging om regelgeving en innovatie in balans te brengen. De bureaucratische aanpak van Europa kan technologische vooruitgang, vooral op het gebied van AI, belemmeren. Als gevolg hiervan kunnen Europese werknemers en bedrijven minder concurrerend worden dan hun tegenhangers in de VS, simpelweg omdat ze niet de juiste hulpmiddelen hebben of niet de tijd krijgen om te leren hoe deze te gebruiken.
